Blog – Afke van de Wouw – Een goede voorbereiding is het halve werk
Het einde van dit rare seizoen is gelukkig bijna ten einde. Hopelijk kunnen we na de zomerstop de draad weer oppakken en er een mooi nieuw seizoen van maken. Een goede voorbereiding is daarbij het bekende halve werk. In de voorbereiding komen jij, je spelers en staf (weer) bij elkaar na een vrije periode. Meestal met een aantal mensen van het vorig seizoen en misschien met een aantal nieuwe mensen. Hoe pak je dat aan?
Teamfasen
Een team doorloopt tijdens het seizoen vijf verschillende fasen: de vormfase, stormfase, normfase, prestatiefase en afscheidsfase. De vormfase wordt ook wel de kennismakingsfase genoemd. In deze fase leren de groepsleden (inclusief staf) elkaar, hun kwaliteiten en hun (nieuwe) taken kennen.
In de stormfase zijn de teamleden bezig met het veroveren van een plek in het team: de pikorde wordt vastgesteld. Ze gaan elkaars grenzen aftasten en elkaar uittesten. Dit kan tot irritaties en conflicten leiden, maar dat is nodig voor verdere groei. In de normfase fase is voor iedereen zijn rol, positie en taak duidelijk geworden en wordt er meer samengewerkt, waardoor er een eenheid gaat ontstaan. In de prestatiefase gaat deze samenwerking zijn vruchten afwerpen en wordt er gepresteerd. In de laatste fase loopt het seizoen ten einde en nemen de groepsleden afscheid van elkaar.
In de voorbereiding spelen vooral de vorm- en stormfase een rol. Om sneller in de normfase te komen, is het goed aandacht te besteden aan het volgende.
Leer jezelf en je spelers kennen
Jezelf, spelers en staf (beter) leren kennen kan uiteraard op verschillende manieren. Er zijn diverse persoonlijkheids- en competentievragenlijsten, die je daarvoor kunt inzetten. Op lerenpresteren.nl vind je bij ‘werkbladen’ o.a. performance profiles, levens- en sportwiel, 360 graden, Key-moments en een kwaliteitenoefening die je met je spelers kunt doen. Daarnaast is het aan te raden om elke speler even individueel te spreken en hem bv het volgende te vragen: wie ben je, wat is je achtergrond, wat brengt je hier en wat wil je leren en bereiken?
Doelen stellen
Als je weet wat voor spelers je in huis hebt, ga je samen de teamdoelstellingen formuleren: wat willen wij bereiken dit seizoen? De meeste komen dan met een resultaatdoel als ‘bij de eerste drie eindigen’. Naast een resultaatdoel is het echter ook belangrijk om prestatiedoelen op te stellen. Deze hebben meer te maken met jullie zelf, hetgeen je minder afhankelijk maakt van de tegenstanders. Denk daarbij aan jullie speelwijze, opbouw, verdediging, opstelling, dode spelmomenten, enz. Als jullie deze doelen samen vaststellen, zijn je spelers ook meer gemotiveerd om ze te bereiken, dan wanneer je ze zou ‘opleggen’.
Teamwaarden
Nu je weet waar jullie voor gaan, is het goed om te bepalen waar jullie voor staan. Welke waarden vinden jullie belangrijk? Hechten jullie meer waarde aan presteren en discipline of aan plezier en ontwikkelen? Hoe willen jullie bv. omgaan met elkaar, tegenstanders, scheidsrechters? Neem de tijd om deze waarden helder te krijgen en daar ook afspraken met elkaar over te maken (zie de oefening ‘Teamcode’ op lerenpresteren.nl).
Als de teamdoelstellingen en -waarden bekend zijn, kunnen de rollen en taken verdeeld worden onder de spelers en stafleden. Op die manier weet iedereen wat er van hem of haar verwacht wordt en kunnen spelers hun individuele doelen weer concreter maken. Hierdoor weten spelers elkaar ook (binnen en soms buiten het veld) beter te vinden, waardoor er beter samengewerkt wordt en dus de kans op goeie prestaties groter wordt.
Afke van de Wouw