Blog – Afke van de Wouw – Hoe kun je spelers weerbaarder maken?
Vallen is niet erg, blijven liggen wel
Tekst: Afke van de Wouw
‘Memphis gaat vanaf dan [toen hij met zijn moeder introk bij de buurman met tien kinderen] als verdoofd door het leven. Hij wil een hele periode niet onder zijn schooltafeltje vandaan komen, verliest respect voor anderen en voor zichzelf, belandt continu in vechtpartijen en vertrouwt haast niemand meer. […] Hij zet zich af, gaat zich anders dan anderen uiten, ook in zijn kleding- en levensstijl. Later in het boek [biografie ‘Heart of a Lion’, 2019] vertelt hij dat die fase ook waardevol was, omdat het hem heeft geleerd te overleven.’
Artikel in de Volkskrant (2 okt 2020)
Leren van Tegenslag
Iedere speler krijgt te maken met tegenslagen. Dit kunnen sportieve tegenslagen zijn, zoals: niet opgesteld worden, het maken van (onnodige) fouten, een slecht veld, het oplopen van een kaart, verliezen, blessures. Of tegenslagen die meer op het privé terrein liggen zoals het overlijden van een dierbare, het eindigen van een relatie, verhuizen, verliezen van baan.
Tegenslag lijkt in eerste instantie vaak vooral negatief, maar kan later een belangrijk leermoment worden: daar waar je struikelt, ligt je schat begraven. Op die manier kan tegenslag zelfs cruciaal zijn voor het behalen van succes. Daarom is het nuttig om tegenslagen op te nemen in de training. Dit kun je als trainer doen door bijvoorbeeld (iets te) uitdagende opdrachten te geven (waardoor de kans dat het mis gaat aanwezig is) of wisselende omstandigheden (planned disruptions) in de training en daarbuiten ‘aan te bieden’. Denk daarbij aan partijtjes waarbij je expres niet goed fluit. Of zeggen dat ze de oefening tien keer moeten herhalen en bij de tiende keer zeggen dat ze er nog vijf moeten doen. Door een extra training in te lassen met slecht weer. Of door alleen een oude, vieze kleedkamer ter beschikking te stellen. Belangrijk is daarbij wel dat je aan het begin van het seizoen vermeld, dat dit soort trainingen er tussen gaan zitten. Dus trainingen waarin spelers leren om comfortabel te geraken met oncomfortabele situaties. Waarbij je verteld, dat je dit niet doet om ze te jennen ofzo, maar omdat ze ook tijdens de wedstrijd in vervelende situaties terecht kunnen komen en ze er dan ook mee moeten kunnen dealen. Daarnaast is het aan te raden de tijd te nemen om zo’n ‘weerbaarheidstraining’ goed na te bepreken. Bijvoorbeeld met dit soort vragen: Heb je gemerkt wat mijn verkeerde scheidsrechterbeslissing met je deed? Hoe lang bleef je daarin hangen? Herken je dit in de wedstrijd? Hoe zou je er beter mee om kunnen gaan?
‘Uiteindelijk is een kruisbandrevalidatie toch vooral een mentale strijd. Tegenslagen meemaken hoort bij het leven, het gaat erom hoe je ermee omgaat. Ik wilde sterker terugkomen. Dat is steeds mijn focus geweest.’ Voetballer Patrick Joosten in AD (2 maart 2018)
Reageren op tegenslagen tijdens de wedstrijd
Na een tegenslag in de wedstrijd is het zaak zo snel mogelijk om te schakelen en niet te lang te blijven hangen bij wat gebeurd is (bijvoorbeeld bij een lullige fout). Het wordt voor een speler makkelijker om te refocussen als hij duidelijk weet wat zijn taken en doelen zijn en kan terugvallen op routines en (eerder gemaakte) afspraken. Een coach kan zijn spelers daar tijdens de wedstrijd aan herinneren door ze taakgericht te coachen. Een speler kan ook zelf zijn aandacht weer terugbrengen naar zijn taak door zichzelf taakrelevante aanwijzingen te geven.
Wedstrijdvoorbereiding
Een goede wedstrijdvoorbereiding kan er o.a. voor zorgen dat een speler flexibeler wordt en beter om kan gaan met tegenslagen. Zo kan je als trainer oefenwedstrijden en ‘game like’ trainingen houden. Ook kan je ‘what if’ scenario’s bespreken met de spelers, zoals ‘Wat als we onder druk komen te staan?’ of ‘Wat als we achter komen te staan?’. Tot slot is de voorbespreking belangrijk; bespreek dan geen nieuwe scenario’s meer en richt je vooral op datgene wat jullie willen bereiken in plaats van wat jullie willen vermijden. Dus niet: ‘Zorg dat we zo min mogelijk balverlies lijden’, maar ‘probeer zoveel mogelijk balbezit te houden’
Voor de spelers zelf is het aan te raden om voorafgaand aan de wedstrijd de accommodatie en veld te verkennen, zodat ze beter weten wat ze te wachten staat. Ook kunnen (vaste) routines voorafgaand aan de wedstrijd helpen om ontspannen aan de wedstrijd te beginnen.
TIP: Bekijk ook het Webinar dat Afke van de Wouw heeft verzorgd op 27 januari 2021 – KIJK HIER
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
Wie is Afke van de Wouw?
Afke is sportpsycholoog, bewegingswetenschapper en voormalig fysiotherapeut. Als fysio werkte ze voor diverse amateur voetbalteams. Als sportpsycholoog werkte ze o.a. bij VVV-Venlo, FC Twente, FC Utrecht en Vitesse. Daarnaast heeft ze haar eigen praktijk waar zij sporters en coaches individueel begeleidt.
Samen met Yara van Gendt runt ze de maatschap WOUW Performance Coaching vanuit de KNVB Campus in Zeist waar ze naast projecten in de sport ook projecten in de gezondheidszorg en het bedrijfsleven hebben. In september heeft Afke het boek ‘Leren Presteren’ uitgebracht. Voor meer informatie over dit boek kun je terecht op www.lerenpresteren.nl